Een lineaire hypotheek is een speciale hypotheekvorm, waarbij de schuld gelijkmatig wordt afgelost. De maandelijkse termijnen van deze hypothecaire geldlening bestaan uit twee delen. Elke maand wordt er namelijk een bedrag afgelost op de lineaire hypotheek en elke maand wordt er rente betaald. De verschuldigde rente wordt vastgesteld aan de hand van het nog openstaande saldo van de hypotheek. Bij deze hypotheekvorm is de hoofdsom in het begin van de looptijd hoog en daardoor zijn de totale maandelijkse lasten ook hoog in het begin.
De hoofdsom van de lineaire hypotheek wordt gedurende de looptijd minder. Er zal naarmate de looptijd bij deze hypotheekvorm vordert steeds minder rente worden betaald. De rente wordt immers over het openstaande bedrag van de hoofdsom berekend, die steeds lager wordt. Het aflossingsbedrag blijft gedurende de looptijd van de lineaire hypotheek gelijk. Het aflossingsbedrag wordt vastgesteld door het bedrag van de hypotheek te delen door de totale looptijd. Als er bijvoorbeeld sprake is van een hypotheekbedrag van 200.000 euro en de looptijd bedraagt dertig jaar, dan zal de maandelijkse aflossing vastgesteld worden op 555,55 euro. Daar zal de rente nog overheen komen.
Aangezien de rentelasten in de loop der tijd steeds lager worden, is deze hypotheekvorm fiscaal gezien minder aantrekkelijk. Er kan namelijk steeds minder rente in aftrek worden gebracht op de inkomstenbelasting. De lineaire hypotheek biedt echter wel het voordeel, dat naarmate de tijd verstrijkt de bruto maandlasten lager worden. Deze hypotheekvorm is door de hoge maandlasten in het begin wel geschikt voor mensen, die nu over een goed inkomen beschikken en naar verwachting in de toekomst over een lager inkomen te beschikken. Bijvoorbeeld doordat er minder gewerkt wordt of doordat men met pensioen gaat.
Bij het afsluiten van een lineaire hypotheek wordt de mogelijkheid geboden om tussen een vaste en een variabele rente te kiezen. Een vaste rente biedt meer zekerheid over de financiële lasten, maar een variabele rente kan voordeliger uitvallen. Het is aan te raden om beide mogelijkheden met elkaar te vergelijken en de voordelen en nadelen tegen elkaar af te wegen. Dat geldt overigens ook ten aanzien van de lineaire hypotheek zelf door deze bij meerdere banken met elkaar te vergelijken, zullen de verschillen duidelijk worden. Deze hypotheekvorm biedt als voordeel dat er sprake is van dalende maandlasten en als nadeel dat de fiscale afrek in de loop der tijd minder zal worden. De totale schuld wordt overigens altijd gegarandeerd afgelost.